Chiller Nedir? Chiller Sistemi Nasıl Çalışır?

Chiller sistemleri, en basit ifadesiyle soğutma işlevini üstlenen sistemler olarak kabul edilmektedir. Isının belirli bir kaynaktan alındıktan sonra başka bir kaynağa aktaran bu sistemler enjeksiyon soğutma sistemi olarak da isimlendirilmektedir. Chiller; kondanser, kompresör, evaporatör ve genleşme vanası gibi farklı unsurların bir araya gelmesiyle oluşan bir yapıdır. Kompresörde sıkıştırılan havanın ısınması sonrasında kondanser ile soğutma işlemi gerçekleşir. Sonrasında genleşme vanasından geçen gazın basınç sonucunda sıvılaştığı görülür. Evaporatörden geçerken sıvının soğutulması aşamasında ısısı alınarak alçak basınçta gaz olarak yeniden kompresöre aktarılır ve sıkıştırma işlemi tekrarlanır.

Endüstriyel üretimde çok tercih edilen Chiller sistemleri ‘Su Soğutmalı’ ve ‘Hava Soğutmalı’ olmak üzere iki seçenekle kullanıcılara sunulmaktadır. Bu alternatiflerin yanı sıra ‘Heat Pump Chiller’, ‘Dört Borulu Chiller’, ‘Free Cooling Chiller’ gibi alternatifler de vardır.

Hava Soğutmalı Chiller

Chiller sistemleri farklı özelliklere bağlı olarak gruplandırılmaktadır. Sistemlerin çeşitlendirilmesinde en büyük ayrım ısı kaynağıdır. Isının havaya atılması söz konusu ise hava kaynaklı soğutma gruplarından söz etmek mümkünken su ile atılması durumunda ise su kaynaklı soğutma sistemleri dikkat çeker. Hava soğutmalı chiller sistemleri, chiller içinde bulunan soğutucu gazın evaporatör ve kompresörde kazanılan enerjisini hava soğutmalı bataryalara aktarmasını sağlar.

Kompresörde sıkıştırılan ve yüksek sıcaklıklarda gaz halinde bulunan soğutucu akışkan kondansere gönderilir. Isı transferi burada bulunan fanlar yardımıyla batarya yüzeyinse sağlanan hava akışı sayesinde gerçekleştirilir. Gaz üzerinde bulunan ısının havaya iletilmesi neticesinde soğutma işlemi tamamlanmaktadır.

Su Soğutmalı Chiller

Su soğutmalı chiller, hava soğutmalı chillerden farklı bir çalışma prensibine sahiptir. Kondenserde bulunan sıcak gazın soğutulmasında su kullanılmaktadır. Gazın soğutulması esnasında hava soğutmalı bataryalar değil bunun yerine shell & tube ya da plakalı tip ısı değiştiriciler tercih edilmektedir. Bu çözümler su ile çalıştıklarından sistemin en önemli parçalarıdır.

Su soğutmalı chiller, suyun sürekli olarak sağlanabileceği alanlarda kullanılmaktadır. Aksi takdirde suyun ortaya çıkaracağı maliyetler sistemi kullanılabilir olmaktan uzaklaştırır. Bu çerçevede deniz, akarsu ve diğer su kaynaklarına yakın noktalarda su soğutmalı chiller sistemlerinin tercih edilmesi maliyetlerin düşürülmesi bağlamında çok önemlidir. Su kaynaklarına yakınlığın yanı sıra deniz üstü araçlarda da iklimlendirme için su soğutmalı chiller tercih edilmektedir.

Su soğutmalı chiller tercihinin en önemli yönü hacim ihtiyacının %65 oranında daha düşük olmasıdır. Bunun yanı sıra düşük elektrik tüketimi ve kompresör verimliliği de bu sistemleri maksimum oranda avantajlı bir seviyeye taşımaktadır. Performansı arttıracak bir çözüm olarak su soğutmalı chiller sistemlerinin kullanılması oldukça önemlidir.

Chiller Cihazların Bakımı Nasıl Yapılır?

Chiller, düzenli aralıklarla bakımı yapılan sistemlerdir. Bakım sıklığına bağlı olarak sistemin kontrol eden kısımlarında değişiklik görülmektedir. Ancak bir chiller bakımı esnasında dikkat edilen temel hususlar şu şekildedir;

• Elektrik tasarrufunun kontrolü,
• Gürültü ve titreşim seviyesi,
• Yoğuşturucu ve buharlaştırıcı kontrolü,
• Giriş ve çıkış kısımlarındaki su sıcaklıkları,
• Basınç farkları,
• Yağ seviyesi basıncı.

Bakımlar haftalık gerçekleştirildiğinde kaçak ve sızıntılar kontrol edilmektedir. Yağın kontrol edilmesi sonrasında renk değişimleri de izlenmektedir. Mekanik aksam değerlendirilerek bakım sonrasında ortaya farklı problemlerin çıkmaması adına çözümler geliştirilmelidir.

Aylık bakımlar esnasında karter ısıtıcısı ve su devreleri titiz bir şekilde incelenmelidir. Filtrelerin kontrolü ve gerekli durumlarda değişimi gerçekleşir. Karter ısıtıcısının kontrolü yapıldıktan sonra gerekli durumlarda müdahaleler yapılır.

Yıllık bakım süreçlerinde detaylı bir bakım süreci gerçekleşir. Elektrik sistemi, pompalar, motor elemanları, kontrol elemanlarının kalibrasyonu ve genel temizlik gerçekleşir. Yıllık bakımda dikkat edilmesi gereken bir konu da yağ filtresinin değiştirilmesidir. Her yıl düzenli gerçekleşen bakımlara ek olarak yoğuşturucu ve buharlaştırıcı borulara yönelik ‘Eddy Curret Testi’ yapılmalıdır. Düzenli bakımlar sistemin %30 oranında verimlilik sağlamasını destekler.

Diğer benzer hizmetlerimize de göz atabilirsiniz: Fancoil Sistemleri, Konvektör Sistemleri

Chiller Sistemleri Kullanım Alanları

Su veya hava temelli chiller sistemlerinin endüstriyel alanlarda kullanımı oldukça yaygın olurken gıda ve ilaç sanayi, plastik üretim tesisleri, kozmetik imalat tesisleri, soğuk hava deposu, otel ve hastaneler ile diğer pek çok alanda kullanılmaları mümkündür. Sisteminizin profesyonel özelliklere sahip olması adına SALT Mühendislik desteği almanız gerekir.

2017 yılından bu yana chiller sistemleri, iklimlendirme, tesisat kurulumları ve diğer pek çok alanda çalışmalar yürüten SALT Mühendislik; müşterilerine profesyonel çözümler sunarken projelendirme ve kurulum süreçlerinde maksimum verimlilik amaçlar. Uzman mühendisler ve teknik ekiple ihtiyaç duyduğunuz en iyi chiller sisteminin projelendirilmesinde SALT Mühendislik’i tercih edebilirsiniz.

Chiller Sistemlerinde Enerji Verimliliği

Enerji verimliliği, bir işin kalite ve standartlarında herhangi bir düşüş olmaksızın daha düşük enerji harcaması ile gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilmektedir. Endüstriyel işletmelerde üretim kalitesini iyileştirecek ve miktarları sabit tutacak ya da arttıracak çözümlerle enerji maliyetlerinin düşürülmesi enerjide verimlilik olarak ifade edilmektedir. Enerji verimliliği kapsamında;

• Atık enerjinin geri kazanılması
• Verimliliği odaklı ekipmanların tercih edilmesi
• Enerjinin işe dönüştürülmesinde rolünün arttırılması hedeflenmelidir.

Enerji verimliliğinin sağlanması, enerjinin kullanılacağı alana göre verimliliği en üst seviyede tutmak adına bütün unsurların harekete geçirilmesi; yaşam alanlarında konforun düşmemesi ve üretim tesislerinde üretim miktarlarının en az aynı seviyede kalması sayesinde olur. Verimliliğin amaçlandığı alanlarda sadece sistemin ve çıktıların değil arızaların, duraksamaların ve güç kalitesinin dahi değerlendirilmesiyle en ideal sonuçların elde edilmesi hedeflenmektedir.

Yeni kurulacak binalarda olduğu gibi mevcut binalarda gerçekleştirilecek projelerde enerji verimliliğinin hedeflenmesiyle birlikte hizmet/ürün başına düşen maliyetlerin düşmesi amaçlanmaktadır. Buna ek olarak ihtiyaç duyulan enerjiye yönelik farklı alternatiflerin kullanılması çerçevesinde çevresel olumsuzlukların ortadan kaldırılması konusunda da doğru sonuçlara ulaşılmış olacaktır.

Enerjinin verimli bir şekilde kullanılması çerçevesinde;

• Maliyetler düşer,
• Kaynak israfı önlenir,
• Küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi olumsuz etkiler azalır.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı; sanayi alanları için %30, konutlar için %46 ve ticari binalarda %20 enerji tasarrufu potansiyeli bulunduğunu ifade eder. Bu denli büyük bir tasarruf enerji ihtiyacının %75’ini ithal eden Türkiye için oldukça değerlidir. Türkiye’nin 2012-2023 Enerji Verimliliği Strateji Belgesi uyarınca 2023 yılına kadar GSYİH başına tüketilen enerji miktarının 2011 yılında elde edilen değere göre en az %20 azaltılması hedeflenmektedir.

Verimliliği Arttırıcı Proje (VAP) Nedir?

Endüstriyel işletmelerde; enerji etüt çalışmaları çerçevesinde belirlenen önlemlerin uygulamaya konması ve enerji tasarrufu ile alakalı potansiyelin kullanılması adına hazırlanmış projeler Verimlilik Arttırıcı Projeler (VAP) olarak değerlendirilmektedir. 5627 sayı ve 18/4/2007 tarihinde yürürlüğe giren “Enerji Verimliliği Kanunu” ve 28097 sayılı, 27/10/2011 tarihli “Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında Endüstriyel İşletmelerde Verimlilik Artırıcı Projelerin (VAP) uygulanmasına yönelik yapılan destekler yer almaktadır.

VAP çerçevesinde endüstriyel işletmelerin enerji atıkları, kayıpları ve verimsizliklerine dair önlemler alınması hedeflenmektedir. Enerji verimliliği sağlamaya yönelik hayati çözümler kabul edilen VAP, ilgili bakanlık tarafından desteklenen projelerin de ortaya konmasını kapsar.

Verimlilik Arttırıcı Projelere Kimler Başvurabilir?

Elektrik üretimi konusunda faaliyette bulunan lisans sahibi tüzel kişilikler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimi 500 TEP ve üzerinde olan işletmeler VAP kapsamında başvurularını yapabilir. Başvuru yapacak işletmelerin Ticaret Odası veya Sanayi Odası kapsamında hizmet göstermesi gerekmektedir.

Başvuru yapacak işletmeler için sağlanması gereken koşullar aşağıdaki gibidir.

• Endüstriyel işletmenin ENVER portalına kayıtlı olması
• İşletmenin Enerji Yöneticisi görevlendirmiş olması
• İşletmenin Enerji tüketim bilgilerini Enver portalı üzerinden Bakanlığa bildirmiş olması
• Belgelendirmeye esas olan yürürlükteki TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite olmuş veya Türk Akreditasyon Kurumu tarafından kabul edilen kurumlarca akredite olmuş uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca verilmiş belgeye sahip olunması veya belgelendirme başvurusu yapıldığına dair başvuru yapılan kurum veya kuruluş tarafından düzenlenmiş belge sunulması.
• Elektrik üretim lisansına sahip tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri beş yüz TEP ile bin TEP arasında olan, ticaret ve/veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve her türlü mal üretimi yapan işletmeler de yukarıdaki şartları sağlamaları kaydıyla başvuru yapabilirler.

Sık Sorulan Sorular